Econoom Arnoud Boot van de Universiteit van Amsterdam heeft de Nederlandse woningmarkt dinsdag de wind van voren gegeven in het actualiteitenprogramma EénVandaag. “We hebben geen woningmarkt. Het zit helemaal muurvast”, aldus de professor.
Boot: “Als je op zoek bent naar een huurhuis ben je jaren bezig, in Amsterdam een huurhuis zoeken betekent een wachtlijst van 9 jaar, dus dat zit letterlijk op slot. Aan de koopkant zie je dat huizenprijzen zo dermate opgedreven zijn als je naar de afgelopen 15-20 jaar kijkt, dat het onbetaalbaar is voor starters op de huizenmarkt.”
Uit de EénVandaag-reportage blijkt dat huizenprijzen in Nederland maar liefst drie keer over de kop zijn gegaan sinds 1996. Dit terwijl de prijzen van een gemiddelde woning in Duitsland gedaald zijn. Anno 2010 zijn de huizenprijzen in Duitsland van vergelijkbare woningen 40 tot 50 procent goedkoper.
Gemiddelde huizenprijs Nederland en Duitsland 1996-2008
De hoogleraar vindt dan ook dat de woningmarkt flink aangepakt moet worden. Het niet aantasten van de hypotheekrenteaftrek, wat het CDA, de VVD en de PVV graag willen, is volgens hem ‘volstrekt ontverantwoord’.
“Het olie op het vuur van de prijsexplosie was het gratis lenen van geld. In Duitsland is de boom op de huizenmarkt voorbijgegaan omdat ze daar geen hypotheekrenteaftrek hebben. Bij de oosterburen hebben starters kansen op de huizenmarkt, die hoeven geen hoge prijs te betalen en hoeven zich niet torenhoog in de schulden te steken om überhaupt een huis te kunnen kopen”, zo zegt de econoom.
Nederland heeft inmiddels een totale hypotheekschuld van 609 miljard euro, meer dan het bruto binnenlands product (bbp). Hiermee is Nederland kampioen hypotheekschuld van Europa.
Boot: “De Nederlander is uit zichzelf niet verslaafd aan lenen, maar we hebben een overheid die geld lenen subsidieert. En naarmate je meer verdiend kun je meer lenen, word je meer gesubsidieerd. Dat is volstrekt onverantwoord.”
Volgens een peiling van het EénVandaag Opiniepanel blijkt een grote meerderheid voor het aanpakken van de aftrek, zo is 66 procent voor het aanpakken van de hypotheekrenteaftrek, 27 procent is tegen. Maar ook onder huizenbezitters is er steun voor aanpak van de aftrek: 59 procent is voor beperking of afschaffing, 37 procent tegen.
bron: FOK.nl
Hypotheekschuld Nederland hoogste van Europa
Arnoud Boot: “Er is geen woningmarkt”
De complete uitzending van EénVandaag
Loading ...
Dat veel (oudere) hypotheekeigenaren helemaal niet tegen beperking van de HRA zijn, mag geen nieuws heten. Als je de keuze hebt om iets van je virtuele rijkdom op papier in te leveren of een directe veel hogere lastenverzwaring, lijkt mij de keuze niet zo moeilijk.
En nu ABN z’n schuld hoogstwaarschijnlijk niet geheel kan terugbetalen (surprise, surprise), moeten er nog eens vele miljarden extra worden bezuinigd. Of zie ik dat verkeerd?
Waarom sommige politici dan toch maar tegen het HRA touw blijven duwen is mij dan ook niet geheel duidelijk.
Overigens gaat de vergelijking hierboven met Duitsland niet helemaal op, want Nederland is anders. Wij hebben een waanzinnige woningnood. De 200.000+ te koop staande huizen op Funda zijn daar het levende bewijs van.
Alles wat de ABN opbrengt is winst.
Balkenende zei: Gerrit, maak er wat van.
@2
Knap gevonden! Geheel in stijl ook met de nieuwe politiek: een minder groot verlies uitleggen als winst. 😉
Woningmarkt hoeft niet aangepakt te worden, dat heeft juist geresulteerd in de huidige (tijdelijke) patstelling. Laissez-faire en huizen worden betaalbaar voor starters en de hele boel komt in beweging, inclusief de huurmarkt.
@4:
mee eens, de overheid moet zich geheel terugtrekken uit de woningmarkt te beginnen met HRA. Maar de politiek gaat ongetwijfeld besluiten om weer ‘niets’ te doen, wat in de praktijk betekent nog meer subsidie op schuld en scheeflenen, en een nog slechter functionerende woningmarkt die 100% van de politiek afhankelijk is – want daar gaat het om, macht voor de politici en hun vrindjes in de bastgoed/banken maffia.
Alles op zijn tijd. Beginnen met printen, dan “politie van vreemde verre landen trainen” , vervolgens terugtrekken op het moment dat we verloren zijn.
Mijn beschijden ego heeft ook al veel eerder gememoreerd : er is geen markt.
overigens tekenend dat de politiek de markt deze week nog eens extra op slot heeft gezet via een kraakverbod; echt schandalig hoe ze, net als eind jaren ’70, de woningspeculanten weer volledig in bescherming nemen tegen gewone burgers. Geen woning geen kroning zou ik zeggen, Alexander is gewaarschuwd.
Ik had wel te doen met het echtpaar die weer naar Belgie wilden :”de overheid moet iets doen..” Geen probleem , dat gaat ze ook wel doen.
8. ze kunnen toch ook gewoon werken voor hun onderkomen , of daar waar ze vandaan komen , niet zijnde nederland veelal heb ik nog wel een onderkomen voor hun. En dat kost wel geld , hoezeer ze dat niet gewend zijn.
@12 Idd heel irritant.
Straks wordt ABN verkocht voor 10 MLD en maakt vervolgens de komende honderd jaar gewoon winst.
Waarom moet de belastingbetaler er dan 20 MLD op toeleggen?
Inderdaad een volkomen ontregelde markt, opmerkelijk dat juist de zelfbenoemde vrije-markt-voorvechters van de VVD de grootste kampioen van de hra zijn.
Moeten we hier eens wat over filosoferen?
Nou,nou, hoor ik u schamper lachen, dat hoeft nu ook weer niet, dat weten we zo wel:
veel vrindjes in de fin. sector, een bepaald slag adviseurs en electoraal scoort het ook geweldig.
Bij nader inzien blijkt die frisse wind die Mark bij de VVD zou hebben gebracht toch nog altijd de oude vertrouwde kelderlucht van kleinmoedig cliëntelisme.
Toch geloof ik niet dat Rutte het lollige leeghoofd is waarvoor clubmaat Boekestein hem hield: van zo’n 9-jarige studie geschiedenis steekt een mens toch altijd wel iets op naar men zegt, en liet Mark zelf laatst niet doorschemeren het bewind te voeren over een stevige eikenhouten boekenkast?
In een recent NRC intervieuw ligt Mark zijn welhaast obsessieve wens, mensen zonder hypotheekschuld fiscaal te discrimineren toe: hij is geinspireerd door Thatcher’s ‘ownership economy’, hij heeft een missie!
Thatcher dacht door mensen (de illusie van) bezit te geven hen meer ontvankelijk te maken voor wat geacht werd een ‘bezittersideologie’ te zijn : het Thatcherisme.
Om mensen in een afhankelijkheidspositie te brengen teneinde hen politiek te kunnen exploiteren, is Mark bereid z’n liberale principes te verloochenen overal daar waar een hypotheekschuld in zicht is.
De enorme problemen en miljarden aan welvaartsverlies tgv. de hra worden door Rutte snaaks samengevat als ‘de hra als muur waarop onze welvaart is gebouwd’, Rutte’s idee van eigen verantwoordelijkheid wordt tot een karikatuur daar waar partijen hun risico’s via de NHG op de belastingbetaler af kunnen wentelen, mensen lastenverlichting te geven onder voorwaarde een hyp.schuld te maken is wat wonderlijk voor iemand die altijd roept dat mensen zelf moeten beslissen waaraan hun geld uit te geven, en de idee dat verkopers jarenlang fiscaal gesubsidieerd hun koopwaar op voorraad kunnen houden (dubbele aftrek) tot zich een gunstig tijdstip aandient, behoort doorgaans ook niet tot het liberale standaardrepertoire.
@johanna 14: Ik heb me er inderdaad ook al een aantal keer over verbaasd dat de VVD zo’n voorvechter is van de HRA. De HRA staat lijnrecht tegenover de liberale uitgangspunten van kleine overheid en zo min mogelijk ingrijpen in de markt.
@14,15:
kort samengevat gaat het erom mensen afhankelijk te maken en te houden, afhankelijk van de politici en de banksters.
Geen betere methode daarvoor dan via de molensteen van de hypotheekschuld (mortgage is hier een véél betere term), helemaal als die last vooral drukt op degenen die niet mee willen doen.
Leve het subsidiecircus, maar
zou allemaal niet hoeven. Voorbeeldje: kosten ongeveer 800 pnd. Toeslag bijna de helft. Inkomstenbelasting naar 30% en het kan zonder toeslag.
En dat kost wel geld , hoezeer ze dat niet gewend zijn.
jij schijnt niet te snappen dat de overheid het monopolie op wonen heeft. Of denk je dat je in NL zomaar een geïsoleerde partytent neer kan zetten?
Alleen als je geïnstitutionaliseerd gek bent krijg je een socialistische buddy toegewezen die bij vorst komt komt kijken of de kartonnen doos nog beweging vertoont. Iedereen zich maar in laten schrijven bij Ab Klink?
nhz.
de Jager gaat zeggen: “ik ben het volstrekt niet met U eens dat U mij wegzet als iemand die spaargeld af gaat romen”.
Het ziet er vrees ik somber uit.
De VVD staat op kop in de peilingen.
Als ze winnen en een coalitie sluiten met het CDA en/of de PVV, dan gebeurt er gewoon niks aan de aftrek.
En als ze in zee gaan met een partij die wel iets wil doen aan de aftrek, dan is de onderhandelingspositie van de VVD zo sterk dat het slechts een cosmetische ingreep zal zijn, die niet wezenlijk bijdraagt aan de oplossing van het probleem.
En de huurders mogen het gelag betalen; zij worden hardhandig de koopmarkt opgeduwd, met de bijbehorende loodzware hypotheeklast.
Jaren terug ben ik een keer bij een sessie geweest, waarin ze piramide-spel achtige constructies aan de man probeerden te brengen. Ik had daar tenminste nog het recht om “nee” te zeggen.
Nooit gedacht dat mijn eigen overheid mij straks geen andere keuze laat dan te gaan voor een topzware hypotheek voor een rijtjeshuis.
Zoals Johanna zegt, driewerf hoera voor de “ownership society” van Thatcher.
Eigenlijk de “slave to the bank” society, maar dat dringt maar niet door bij de doorsnee huizenbezitter.
Het zou komisch zijn als het niet zo tragisch was….
Twee dagen voor de verkiezingen laat het CDA slecht economisch nieuws lekken. En door de angstgolf gaat cda dan nipt de grootste worden.
“ouderen moeten zich grote zorgen maken”
Mijn groep is gewoon politiek niet vertegenwoordigd.
Midden dertig. Met een aardig salaris, maar niks spectaculairs.
Geen schulden, en een leuk bedrag op de spaarrekening.
Huurhuis omdat koophuizen in de Randstad buiten het bereik vallen, tenzij ik bereid ben om de komende 20 jaar alleen pannenkoeken te eten.
Rustig wachtend op een correctie van de huizenmarkt. Zeker geen “aasgier”, zoals de huizenbezittende vrienden dat nog weleens willen typeren.
Gewoon een normaal huis voor een normale prijs.
Maar de gangsters in Den Haag en in de bankentorens denken daar anders over.
@21:
een groot deel van de Nederlandse burgers is niet of nauwelijks vertegenwoordigd in Den Haag, en in de meeste andere westerse ‘democratieen’ is het niet anders. Het is allemaal één pot nat, je mag kiezen uit een beperkt aantal voorgeproefde smaakjes die het establishment heeft bereid, en die alleen hun eigen belang vertegenwoordigen (al is er tussen links en rechts wel een minimaal verschil in de machtsverdeling tussen super-overheid en grote bedrijven). Alleen onnozele mensen denken dat er wat te kiezen valt in de polder.
@11 weer goed gezien van je nhz, die kinderopvang is alleen zoveel waard dankzij de subsidies.
Ziek trouwens als je naar zo’n kinderopvang gaat, brengen mensen zonder blikken of blozen hun baby’s naartoe. Die mensen horen in de gevangenis thuis voor kindermishandeling.
Goudbelegger, waar gaat jouw kind dan naar toe.
Gecontroleerd neem ik dan aan.
@Goudbelegger,
Je slikt teveel van die muntjes, weet je zeker dat er goud in zit en geen lood?
http://www.inveztor.nl/~inv_podcasts/Inveztor_1juni2010.mp3
na een plm 30min. onderwerp goud en einde fin.syst.
Thanx Kees
Marktwerking is inderdaad ver te zoeken. Het lijkt nu een grote patstelling (in het segment boven de NHG-grens van 350k). Kopers en verkopers vinden elkaar niet. Deze situatie kan niet nog 1 jaar blijven bestaan.
@24 pas na 1 jaar en 8 maanden Adamus, moest wel.
@25 kun je ook nog zelf nadenken? Ga eens naar Artis, alle babyaapjes zitten dicht tegen de moeder aan, hele dag, hebben contact nodig. Een baby naar de creche is keiharde gewetenloze kindermishandeling. In de geneeskunde heet dat ‘onveilige hechting’, is niet voor niets verboden in sommige landen om baby’s naar creche te brengen.
Goudbelegger, je woont toch wel in het goede postcodegebied? Anders maakt de kraamverzorgster je meisje nog gek met aantekeningen bij de Club van Klink. 10 gr. te weinig gegroeid deze dag; we moeten denken aan bijvoeren! Ben je als thuiswerker niet uitgebreid ondervraagd: “waarom bent u thuis”? Niet vergeten het kind onder de billen vast te houden: goed voor hechting. Ik snap ook wel dat jij het liefst de hele dag met de pop op schoot zit 🙂 Soms is het ook goed om een paar uur per dag afstand te doen van het kind. Vooral voor hoger opgeleiden; die weten soms per minuut hoe de ontwikkelingscurve er uit moet zien.
Deze situatie kan niet nog 1 jaar blijven bestaan.</i.
waarom niet?
@28:
kan best nog langer bestaan, als de politiek besluit om de subsidie op leuren met een tweede huis nog een jaartje of wat te verlengen ‘vanwege de crisis’, en helemaal als ze straks besluiten de HRA ongemoeid te laten (wat eigenlijk al verzekerd is voor de komende vijf jaar). Dan gaat iedereen wachten tot de prijzen weer stijgen.
@29:
ben ik met je eens, al kan een creche in een enkel geval beter zijn dan kinderen die de hele dag bij moeder thuis zitten en daar aan hun lot overgelaten worden. Afschaffen die hele professionele kinderopvang, dan worden mensen gedwongen er weer zelf over na te denken en gaan ze vast een andere afweging maken (zal wel wat tijd kosten helaas , na jarenlange manipulatie door de ‘zorgzame’ overheid).
@nhz(22)
Door te gaan stemmen geven we nog legitimiteit aan onze nep-democratie ook. Ik ben er nog niet over uit wat beter is: niet stemmen of blanco stemmen.
@Goudbelegger(29)
100% mee eens.
Als Duitslandbewoner wil ik graag de grote misvatting uit de wereld helpen dat Duitse huizen goedkoper zouden zijn. De huiztenprijzen in Duitsland zijn afhankelijk van vraag en aanbod. Aangezien de Duitse economische activiteit aan de Nederlanndse grens gering is, zijn de huizen goedkoop. In de grote Duitse steden zijn de prijzen echter vergelijkbaar met NL en dat zonder HRA. Kijk maar eens op immobilienscout.de in steden zoals Munchen of Dusseldorf.
@ 32
Die hele kinderopvang heeft mijnziens helemaal niks te maken met wat het beste is voor het kind, maar volgens mij alles om beide ouders te stimuleren/dwingen om zoveel mogelijk uren te laten werken als productiemiddel in onze economie.
“als productiemiddel in onze economie”
“als melkkoe voor de schatkist”, bedoel je waarschijnlijk.
@ 35 Als slaaf!!!!!!
@33:
vroeger kon je nog wat op het stembiljet schrijven, dat kan helaas niet meer. Dus ik denk dat ik dit jaar helemaal niet ga.
@36:
ik betwijfel of het de schatkist netto meer oplevert; al die extra inkomens etc. is vooral het economisch waarderen van activiteiten die vroeger niet meegeteld werden. En er staat ook heel veel subsidie tegenover. Ik denk dat het er vooral om gaat mensen slaafs (afhankelijk) te maken/houden.
Kan iemand vertellen wat precies die harde huizenprijzen groei sinds 1995 heeft veroorzaakt?
De HRA bestaat al sinds de 19de eeuw, dus dat kan het niet zijn?
@39:
deze hele website staat er vol mee, kijk eens in de kantlijn. HRA alleen is zeker niet de enige factor, het is meer de smeerolie (op het vuur). andere factoren:
1. ‘loose lending’, dus niet met veel moeite 3-3.5x je inkomen lenen maar some wel 8-10x.
2. in plaats van 20% aanbetaling krijg je nu 10-20% toe bij aankoop van een huis (o.a. om de makelaar en belasting te betalen, maar toch – wat vroeger echt niet)
3. hypotheken op basis van twee inkomens, waar bij het tweede inkomen minstens voor de helft en vaak volledig wordt meegerekend (gebeurde vroeger echt niet, ‘vrouwen krijgen kinderen en stoppen met werken’).
4. dalende hypotheekrente, van ongeveer 12% rond 1990 naar ongeveer 1% (kortlopend) nu.
5. hypotheekvormen met meer leverage / risico, zoals aflossingvrij, variabele rente, beleggings hypotheken etc.
6. kunstmatige stimulatie van de vraag, en tot voor kort kunstmatige begrenzing van het aanbod.
7. steeds nieuwe subsidies vooral onderin de huizenpyramide zoals starters- en koopsubsidie
8. wegnemen (afwentelen) van neerwaarts risico voor kopers door de overheid via o.a. NHG
9. allerlei fiscale maatregelen die ‘beleggen’ in eigen huis bevoordelen tov andere beleggingen zoals sparen / aandelen /bedrijf enz.
10. psychologie, de allerbelangrijkste: buy now or be priced out forever!
ik ben er minstens nog een paar vergeten, met even zoeken op deze site kun je ze zo vinden.
@33
”Ik ben er nog niet over uit wat beter is: niet stemmen of blanco stemmen.”
Niet stemmen. Blanco stemmen geef je het systeem legitimiteit aangezien deze stem ook gewoon als opkomst wordt gerekend. In mijn optiek zeg je met blanco stemmen ik vind het een uitstekend systeem maar zie nu niet iets naar keuze.
@39,@40:
Goede reactie nhz, het is inderdaad de combinatie van steeds ruimere kredietmogelijkheden (geanimeerd door de hra, die daarbij tevens een steeds grotere rol ging spelen – zo’n vervelende positive feedbacklus in de economie -) met een krappe of aanbod-inelastische markt die een leen-prijs spiraal in werking zette, die de prijzen opgedreven heeft.
De invloed van dit mechanisme ontwikkelt zich ev. niet-lineair in de tijd, het 19de eeuw argument is dus niet relevant.
De stelling op de VVD-site dat niet de hra de prijzen (mede) opdreef maar dat een restrictief woningmarktbeleid dit veroorzaakte, is dus een halve waarheid en daarom
onoprecht.
De daar geuite vrees dat beperking van de hra de prijzen zal doen dalen, maakt hun argument er trouwens ook niet sterker op.
Over stemmen, wanneer krijgen we de stemplicht weer?
Pvda; ”Iedereen moet gaan stemmen om het signaal af te geven: wij willen wél samenleven.”
VVD; Hij verwacht wel van alle burgers dat ze meedoen aan de samenleving en stemmen hoort daar ook bij.
Een duidelijke reden om niet te stemmen. De zakjes raken meteen van slag.
http://www.nu.nl/nieuws/2261019/ministerie-betreurt-oproep-niet-stemmen.html
@ 31
1 jaar of 2 jaar kunnen mensen nog wel overbruggen. Maar 3 jaar…
Het is buigen of barsten.
Mogelijk blijft de onverkochte woningvoorraad nog enkele jaren uitzonderlijk groot.
“Mogelijk blijft de onverkochte woningvoorraad nog enkele jaren uitzonderlijk groot”
Waar kopers en verkopers elkaar wel vinden zal de prijs steeds forser worden gecorrigeerd.
Deze ontwikkeling kan wel worden vertraagd door politici zonder visie.
@42 belangrijke factor die nog steeds geldt is aanbodbeperking door extreem restrictief ruimtelijke ordeningsbeleid van de overheid. er is ruimte zat in NL (85% van de grond is onbebouwd!). overheid doet je geloven dat dat niet zo is.
@29
Wat doen die aapjes toch in Artis?
Monkey Controls Advanced Robot Using Its Mind
http://spectrum.ieee.org/automaton/robotics/medical-robots/060210-monkey-controls-advanced-robot-using-its-mind
@46:
inderdaad, da’s dus de grondpolitiek. Nog heiliger huisje (zeker voor het CDA) dan HRA, maar wie weet komt het ooit op de agenda als HRA gesneuveld is.
@48
Ik durf het zelfs om te draaien.
De huizenprijzen in nederland zijn zo explosief gestegen om dat de grondprijzen explosief zijn gestegen. De kosten van de stenen zijn zelfs iets gedaald door het gebruik van prefab e.d.
De HRA heeft daarbij alleen gewerkt als hulpmiddel om de prijsverhogingen mogelijk te maken.
Aangezien die gigantische winsten op grondverkopen grotendeels naar de overheid (gemeente) toe zijn gegaan, is het gebruik van HRA eerder rechtvaardig van onrechtvaardig. Je betaald dan in eerste instantie bij de koop van het huis een enorm bedrag aan de overheid en krijgt daar later weer een gedeelte van terug via de HRA.
We hebben vandaag weer een mijlpaal bereikt. We zijn door de 210.000 heen.
Vorige week zagen we dan NVM een 10% daling heeft opgebiecht. Wat mij de afgelopen dagen opvalt is dat er een einde lijkt te komen aan het grote “overvragen”.
Ben ik de enige die dit denkt te zien? Of hebben meer mensen deze indruk.
@50 FT
Waar heeft de NVM die 10% opgebiecht?
@49:
“Je betaald dan in eerste instantie bij de koop van het huis een enorm bedrag aan de overheid en krijgt daar later weer een gedeelte van terug via de HRA.”
klinkt leuk, maar alleen als de uptrend aanhoudt, en als je er van uit gaat dat iedereen een (top)hypotheek neemt. In werkelijkheid zijn de mensen die dik betalen niet degenen die ook dik incasseren (geld terug krijgen). Het voordeel zit bij de vroege instappers, de late instappers en vooral belastingbetalers gaan zwaar de pineut zijn (late instappers betalen alleen voor zover er bij hen wat te halen valt, dat zal doorgaans niet veel zijn).
@50:
bij mij in de regio is nog lang geen eind aan het overvragen, in tegendeel; vraagprijzen lijken nog steeds te stijgen en liggen zeker 20-30% boven wat enigszins realistisch zou zijn gezien recente vergelijkbare verkopen. Een ‘starterswoning’ kost hier nu 185-190.000 euro en dat is dan dezelfde prut (met slijtage) die begin jaren ’90 45-55K gulden kostte. Duidelijk goedkoper (125-175K) kan wel, maar dan heb je een zolderappartementje van 40-50 m2, of een aftands flatje uit jaren 50 in een drugsbuurt.
@51
http://www.huizenmarkt-zeepbel.nl/24-05-2010/nederland-heeft-s-werelds-grootste-hypotheekschuld/#comment-40001
@52
Voor de duidelijkheid, ik beweer niet dat de huizen bijna gratis worden weggeven. Maar was het tot voorkort nog Ik heb mijn appartement in 2007 voor 2ton gekoch dus ik nu het recht er 3ton voor te vragen . Het begint me op te vallen dat de m2 prijs dichter bij “normale” waarde komt te liggen. Nog steeds niveautje 2008, dus nog steeds te hoog, maar minder belachelijk.
Zou het nieuwe NVM advies daar iets mee te maken hebben?
Hoe verdien ik 4.5% op mijn huis?
http://nieuws.nvm.nl/wonen/woning%20verkopen/hoe%20verdient%20u.aspx
@FT
Dank je, die zocht ik.