Jaap van Duijn: “Schuldenproblematiek aanpakken, anders stort huizenpiramide in”

Jaap van Duijn, normaal zo bedachtzaam in zijn economische commentaren, is verrassend helder als hij het heeft over de huizenmarkt in de context van onze fiscale behandeling daarvan: “Mijns inziens moeten we de komende tijd in de eerste plaats de schuldenproblematiek van gezinnen, banken en overheden aanpakken. ‘Deleveraging’ is het thema. Anders zal onder meer het kaartenhuis van de huizenmarkt in elkaar storten.”
Hij stelt dit na de constatering dat Nederland alleen al door de hypotheekschuld van 600 miljard euro, ofwel ongeveer ons hele nationale inkomen, schuldennatie nummer één is geworden in Europa, misschien wel de wereld. Van Duijn: “In 1996 was dat nog maar iets van 110 tot 120 miljard. De schulden zijn geëxplodeerd!”

Pervers systeem
Van Duijn heeft bij eerdere gelegenheden de hypotheekrente aftrek een perverse regeling genoemd: “Dat was ooit bedoeld om het huizenbezit te stimuleren,” zei hij bijvoorbeeld onlangs bij ‘Eén vandaag’. “Naast dat we schuldennatie nummer één zijn geworden, zijn daardoor huizen onbetaalbaar geworden. Pervers is dat die regeling bovendien één grote overheveling van inkomens is van mensen in de Schilderswijk in Den Haag naar miljonairs in Aerdenhout en ik snap ook niet dat de PvdA daar een voorstander van is…”
Verder stelt hij: “Het verbaast me ook dat er niet meer alarmbellen rinkelen bij De Nederlandsche Bank als toezichthouder, want de cijfers over de hypotheekschulden zijn gemakkelijk te vinden en toch praten we er nauwelijks over. Wij gaven alles uit en zelfs nog meer, want we dachten ons huis wordt steeds meer waard daar kan ik wel een hypotheek op nemen. Dus we hoeven zeker niet naar de Amerikanen te wijzen omdat ze zoveel schulden hebben gemaakt…”

Tegenover het Vastgoed Journaal benadrukt hij dat het noodzakelijk is de schulden te verminderen. Dat kan onder meer zoals hij stelt door:
– Minder nieuwe schulden aan te gaan, wat nu een beetje het geval is
– Inflatie, wat nu niet het geval is
– Schulden af te lossen, wat niet gebeurt zolang de overheid het zolang mogelijk aanhouden van schulden aanmoedigt.

Van Duijn ziet eerder het omgekeerde gebeuren: “Meer mensen komen door de economische recessie in de problemen, hun huizen worden bovendien toch minder waard en dat verwacht ik nog door te gaan gezien het grote aantal te koop staande huizen, en er komt om demografische redenen druk op de huizenprijzen, te beginnen in Limburg, Zeeland en Groningen.”

De laatste dwaas
Eerder al verklaarde Van Duijn: “Het is een illusie te denken dat de huizenprijzen niet kunnen dalen, omdat er een structureel tekort zou zijn. Dat zei men ook eind jaren zeventig. Grond was schaars zei men toen ook. Toen keerde de huizenmarkt, omdat de rente te hoog was en de eerste economische problemen ontstonden. Als zo’n spiraal eenmaal gaat draaien dan werkt het ook de andere kant op. Ik zie nu een stuwmeer aan onverkochte huizen en dat komt omdat verkopers vasthouden aan de prijs die ze willen hebben. Zolang die prijzen niet verder omlaag gaan zullen die aantallen onverkochte huizen alleen maar blijven toenemen.”
Hij noemde het ‘The greater fool theory’: “Dat geldt voor de aandelenmarkten, maar ook op de huizenmarkt gaan we uit van de veronderstelling dat er altijd een gek is die wil kopen. Maar altijd blijkt uit de geschiedenis, of je nu tulpenbollen neemt uit de gouden eeuw of de aandelen, één keer zegt die laatste dwaas, ik hoef niet meer…”
Van Duijn ziet de oplossing dan ook in het onderkennen van het probleem, en het aanpakken van de schuldenproblematiek, dus ‘deleveraging’.

Tegengeluid van NHG
Opmerkelijk is dat weliswaar een oorverdovende stilte heerst over de hypotheekrente aftrek in de politieke sfeer, maar dat de voorzitter van de NVM het in principe nodig vind er iets aan te doen (‘maar nu niet’), terwijl de directeur van de uitvoerende instantie van de NHG, Karel Schiffer, zich scherp verzet tegen beperking van de hypotheekrente-aftrek: “Mocht je zelfs maar de aftrek op het toptarief beperken, dan organiseer je dat mensen in duurdere woningen het voordeel voor de schatkist opleveren. Dit ondermijnt het vertrouwen in de stabiliteit van de koopwoningmarkt. Stagnatie in de doorstroming en in de vraag naar duurdere woningen is dan zonneklaar een feit.
Je zou als je aan de aftrek gaat sleutelen lagere inkomens extra aftrek kunnen geven, maar dat zie ik niet terug in de plannen. Doe je dat wel, en je bouwt geen extra huizen, dan is het gevolg dat betaalbare huizen alleen maar duurder worden door de toegenomen vraag. Daarom zeg ik: blijf maar van de hypotheekrenteaftrek af. En los de knelpunten op: meer woningen bouwen, meer huurwoningen verkopen en zo de doorstroming bevorderen.”
En in een ANP-interview relativeerde hij onlangs ook de grote hypotheekschuld: “Nederland verschilt op cruciale punten van andere landen. Hier is nooit zo idioot overgefinancierd en zijn mensen altijd fan geweest van het vastzetten van de rente voor een langere periode, wat zekerheid geeft. Ook hebben we een geweldig sociaal vangnet. Dus als je tegen problemen aanloopt, krijg je maanden de tijd om orde op zaken te stellen. En wat betreft werkloosheid zitten we hier eveneens aan de goede kant.”

bron: Vastgoed Journaal