Door: Steve Keen
Ask a conventional economist about household debt and they’ll say it’s not an issue. The money you spend on repayments won’t be spent on shopping, but whoever gets that money will spend it and keep it circulating. Phil Dobbie asks Prof Steve Keen whether, in that case, debt matters. Listen in to hear Steve’s explanation on why it does matter, and why high mortgage debt slows down the economy.
Door: Hans Stegeman
Vroeger kreeg ik op woensdagmiddag van mijn moeder ‘echte’ kauwgom. Zo’n grote roze knoeperd. Bubblicious geheten.
In mijn herinnering deed ik op woensdagmiddag niets anders dan buiten voetballen en ondertussen bellen blazen. De rest van de week moesten we het doen met van die kleintjes. Benbits. Geen bellen mee te blazen.
Bedreiging welvaart
Eigenlijk is dit het verhaal van de internationale huizenmarkt, zoals het IMF dat afgelopen week presenteerde: de onderling steeds meer verbonden mondiale huizenmarkt wordt momenteel opgeblazen tot een bubbel van enorme proporties.
Niet gedempt door verschillen tussen landen, en aangemoedigd door excessief monetair beleid. Woensdagmiddag op de woningmarkt. Het zoveelste bewijs dat de financiële economie en de reële economie steeds minder met elkaar te maken hebben. Sterker nog, dat de financiële economie weer opnieuw een bedreiging vormt voor onze welvaart.
Lees verder op de site van RTL Z
Hans Stegeman is econoom en werkt bij Triodos Investment Management.
Loading ...Oud-minister van Financiën Hoogervorst ( VVD’er): “Er past mij als voormalig VVD politicus een zeker boetekleed. Wat ik ook al eerder in het openbaar heb aangetrokken, namelijk dat wij als VVD veel te lang achter de heilige koe van de eigen woning zijn blijven aanlopen. Wat mede een oorzaak is geweest van hoge hypotheekleningen, hoge LTV ratio’s, en dat is wat een groot probleem voor Nederland heeft gecreëerd. Wat er nog steeds bestaat.”
Alleen in instabiele economieën als Portugal, Spanje en Italië had je een even grote consumptiebubbel in de late jaren negentig en vroege jaren 2000. Alleen daar en in Nederland zag je een navenant diepe val van de consumptie. België, Duitsland en Frankrijk waren veel stabieler de afgelopen decennia. Nederland ligt eigenlijk in Zuid-Europa.
Ook andere symptomen van financialisering, en dus kwetsbaarheid, zijn in Nederland evident: hoge huishoudschulden, stijgende ongelijkheid, lage belastingen op kapitaal en dus hogere belastingdruk op arbeid en economische activiteit. Het werd in Nederland steeds aantrekkelijker om vermogen te bezitten en steeds onaantrekkelijker om te werken, te investeren en te innoveren. De Paradise Papers laten zien hoeveel moeite we daarvoor gedaan hebben. Piketty’s schrikbeeld werd aan de Zuidas werkelijkheid.
Kredietbeoordelaar Moody’s waarschuwt voor de hoge schuldenniveau’s bij huishoudens in Nederland. De vele uitstaande hypotheken en andere leningen kunnen immers betalingsproblemen in de hand werken als de rente weer gaat oplopen.
Andere belangrijke uitdagingen vormen de economische gevolgen van het verder dichtdraaien van de gaskraan in Groningen en langetermijnkosten in verband met de vergrijzende bevolking. Moody’s heeft zijn kredietbeoordeling voor Nederland evenwel niet aangepast. Nederland blijft daardoor met zijn AAA-status en stabiele verwachting op het hoogste niveau.
Toch economische groei
Het ratingbureau verwacht dat de Nederlandse economie dit jaar met 3 procent groeit en volgend jaar met 2,5 procent. Op de korte termijn kunnen zaken als de brexit en het toenemende protectionisme in de wereld nog wel roet in het eten gooien.
Moody’s is overigens niet de eerste die wijst op de hoge schulden van Nederlandse huishoudens. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en De Nederlandsche Bank (DNB) hebben dit ook al meerdere keren aan de kaak gesteld.
Door: Martijn van der Linden
In deze lezing vertelt Martijn van de Linden alles wat je als TU-student moet weten over geld om te begrijpen wat er op dit moment gebeurt in de wereld. Over wat geld is, wat banken doen en wat financiële markten zijn. Hoe wordt geld gecreëerd en waarom is er zoveel schuld in de wereld. Studieschulden bijvoorbeeld. Zijn er andere manieren om waarde met elkaar te ruilen en te delen? Zijn er stabielere geldsystemen denkbaar? Is het mogelijk als samenleving om onszelf niet van de ene crisis naar de andere te slepen? Gaat er een grote crash komen en blijft de Euro bestaan?
Martijn van der Linden is PhD student bij TBM. Hij studeerde Business Administration in Tilburg en werkte daarna 5 jaar in de financiële wereld. Sinds de crash van 2008 werd zijn kennis over de economie op een diepgaande wijze op de proef gesteld. Hij werd o.a. coördinator van het Nederlands platform voor een groene en sociale economie. Hij geeft zeer regelmatig lezingen en trad toe tot het bestuur van de Stichting ‘Ons Geld’. De belangrijkste vraag die hij wil beantwoorden tijdens zijn promotie is of een ideaal geldsysteem duurzaam zou kunnen bijdragen aan gelijkheid en vrijheid en tegelijkertijd efficiënt genoeg is voor een internationale samenleving.
Boel alleen aan de gang als we geld gratis maken
Waar het nu om draait, is dat we naar een ander monetair systeem dan geld als schuld moeten. Wijffels ziet een wereld waarin we de boel alleen aan de gang kunnen houden als we geld gratis maken. De centrale banken zijn de gevangene van hun eigen beleid. Hij waarschuwt dat op het moment dat de rente normaliseert naar 3 à 4 procent, dat enorme gevolgen heeft voor de waarde van aandelen en obligaties. Er gaan dan zomaar triljoenen aan waarde verloren. ‘Onze 1500 miljard aan pensioengeld staat ook op het spel. Er wordt weleens gezegd dat Nederland een groot hedgefonds is.’
bron: Herman Wijffels spreekt CFO’s aan: ‘We zijn aan het potverteren’ – Executive Finance –
H.H.F. (Herman) Wijffels (IJzendijke, 13 maart 1942) is een Nederlandse econoom. Tijdens zijn loopbaan bekleedde hij diverse vooraanstaande functies waaronder voorzitter van de hoofddirectie van Rabobank Nederland, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) en Nederlandse bewindvoerder bij de Wereldbank in Washington. Daarnaast legde hij als informateur de basis voor het Kabinet-Balkenende IV. Momenteel is hij co-voorzitter van Worldconnectors en hoogleraar ‘duurzaamheid en maatschappelijke verandering’ aan de Universiteit Utrecht.
Wijffels gisteren bij het NPO programma “Wat verdien je”
Forse daling in aantal hypotheken voor starters
Middeninkomens hebben beperkt toegang tot de sociale huursector, maar verdienen ook niet altijd genoeg om een vrijehuursectorwoning te betalen. Deze studie brengt in beeld waar middeninkomens wonen, wat ze kunnen uitgeven aan wonen en welke mogelijkheden er zijn om het aanbod aan betaalbare en toegankelijke huurwoningen voor middeninkomens te vergroten.
Beperkt aanbod aan betaalbare en toegankelijke woningen voor middeninkomens
Huishoudens met een middeninkomen worden in de recente maatschappelijke en beleidsdiscussie vaak in één adem genoemd met het middensegment van de huurwoningmarkt, opgevat als de vrije huursector, met huren tussen circa € 700 en 900 per maand.
De analyses in deze en eerdere studies laten echter zien dat middeninkomens en het middensegment van de huurwoningmarkt zeker niet één-op-één samenvallen. Hoewel de groep middeninkomens zeer divers is (ouderen en jongeren, alleenstaanden en gezinnen) hebben ze één ding gemeenschappelijk: voor hen zijn vrije huurwoningen in het middensegment vaak niet betaalbaar.
De studie toont aan dat ongeveer 28% van de middeninkomens geen huur van € 700 of meer kan betalen. Dit geldt vooral, maar niet alleen, voor huishoudens met lagere middeninkomens: huishoudens die op basis van hun inkomen net niet meer in de sociale huursector terechtkunnen.
Hervorming woningmarkt
Beleidsmakers moeten een goede afweging maken tussen de maatschappelijke kosten en baten op korte en lange termijn en zich bewust zijn van de gevolgen voor de middeninkomens.
De hypotheken in vooral Nederland worden binnenkort fors duurder. De kosten van nieuwe internationale regels zijn voor de rekening van de klant.
Nieuwe internationale regels schrijven voor dat banken meer reserves moeten aanhouden voor risico’s op hun hypotheekportefeuilles. De kosten daarvan berekenen zij door aan de klant.
Dit meldde president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank maandag bij een presentatie van een rapport over hoe het met de Nederlandse economie gaat. Internationaal zijn banken het er over eens geworden dat de risico’s van hypotheken beter moeten worden afgedekt.
Lees verder op de site van Het Parool