Lenen duurder door kredietcrisis VS

Consumenten krijgen door de kredietcrisis ook volgend jaar forse tegenvallers in hun huishoudboekje. Het krakende bankenimperium in de Verenigde Staten maakt lenen fors duurder, voor bedrijven en uiteindelijk ook consumenten.

ING Bank verhoogde gisteren zijn hypotheekrente in verband met het opdrogen van de leenmarkt. Vooral mensen met kortlopende hypotheken die gaan aflopen en hypotheken met een variabele rente, moeten rekening houden met sterk hogere maandlasten. “Je kunt nu al zien dat 2009 slechter wordt”, zegt Ronald Doeswijk van Iris, het onderzoeksbureau van Rabobank. “Dat is na de problemen in de VS onvermijdelijk geworden.”

“De huidige rente staat veel hoger dan mensen gewend waren”, zegt directeur Bas Millenaar van de De Hypothekers Associatie. “Een hogere rente maakt het leven sowieso duurder. Dat is financiële instanties in de wereld te verwijten. Zij hebben dit compleet uit de klauwen laten lopen en dat alleen maar om meer winst te maken. Ze maken alles kapot.”

Woningzoekers kiezen momenteel massaal voor spaarhypotheken, ziet Millenaar. “En dat is in dit tumult geen slechte keuze.” Nu de grote bankmastodonten op Wall Street omvallen, durven andere banken elkaar geen geld meer te lenen uit vrees niets terug te krijgen. De afgelopen dagen scherp gestegen rente die banken elkaar berekenen, wordt vroeg of laat doorberekend aan klanten van banken, consumenten en bedrijven. Van heftige renteverhogingen voor gewone leningen is echter nog geen sprake, zegt onderzoeker Peter Post van Moneyview. “Dan moeten de problemen uit de VS eerst doorzetten.” Sommige pensioenfondsen komen echter al in de gevarenzone, constateert bureau Mercer. Kelderende beurskoersen leiden tot fors lagere beleggingen voor pensioenen. Zelfs het aanpassen van pensioenen aan prijsstijgingen loopt gevaar, aldus Mercer. “Mensen zijn in paniek”, aldus een analist. Hij ziet dat beleggers hun pakketjes met aandelen massaal dumpen en hun geld steken in veiliger beleggingen zoals goud, grondstoffen, of het eenvoudig op spaarrekeningen zetten. “Met een rente van 5% is dat momenteel een heel veilige haven.”

“Het enige positieve aan de hele kredietcrisis is de dalende benzineprijs”, zegt Doeswijk van Iris. “Want er wordt in crisis veel minder olie afgenomen.” Vandaag zakt de benzineprijs daarom opnieuw.

bron: Telegraaf.nl

Tagged with: , ,

Primaire, secundaire banken en geldschepping; waar komt het geld voor uw hypotheek vandaan?

Veel mensen weten niet dat naast centrale banken de primaire banken het recht hebben om geld uit het niets te creëren. Het geld voor uw hypotheek wordt dus uit het niets geschapen, gewoon met een druk op de knop..

primaire banken

De primaire banken (b.v. ABN/AMRO, RABO, ING, SNS) zijn de geldscheppende banken, dat wil zeggen dat zij met een zekere kas een grotere girale geldhoeveelheid dan deze kas kunnen maken, via girale kredietverlening. Zij weten namelijk uit ervaring dat de rekeninghouders slechts een klein deel van hun geld in chartale vorm komen opeisen en hebben dus geld ‘over’, waarmee ze een girale “zeepbel” kunnen opblazen, die echter ook niet te groot mag worden in verband met de vereiste liquiditeit ( “de zeepbel kan knappen” en de bank is failliet, omdat zij niet aan de opvragingen van het publiek kan voldoen). Zij willen natuurlijk zoveel mogelijk giraal krediet verlenen om zoveel mogelijk rentewinst te maken. De Nederlandsche Bank (DNB) houdt hen natuurlijk wel in de gaten dat ze niet teveel geld scheppen, in verband met inflatiegevaar.

secundaire banken

De secundaire banken (b.v. Friesch-Groningse hypotheekbank, ‘Spaarbank van ome Jan op de hoek’) kunnen nooit meer geld uitlenen dan dat zij zelf hebben gekregen van ander publiek via ingelegd spaargeld (spaarbanken) of via verkochte pandbrieven (hypotheekbanken). Ik zal beide soorten banken illustreren met een “balansje”, waarbij debet/activa betekent: de bezittingen van de bank en credit/passiva betekent: de schulden van de bank.

Centrale banken

De centrale bank voor de eurozone is de Europese Centrale Bank (ECB). De ECB is verantwoordelijk voor het monetair beleid in de eurozone. Om de geldmarkt te beïnvloeden en inflatie tegen te gaan staat de ECB het instrument van de refirente ter beschikking. In het Verdrag van Maastricht is vastgelegd dat:

  • men er naar streeft de geldgroei (M3 * ) niet boven de 4,5% te uit laten komen.
  • de inflatie beneden de 2% te houden voor de eurozone.

Helaas zijn deze doelstellingen blijkbaar niet haalbaar.

Geldgroei M3 (geld dat uit het niets isgecreëerd)

* M staat voor money supply en de 3 voor het tellen van zowel chartaal geld (munten en biljetten), giraal geld en depositos.

inflatie eurozone

Waar komt geld vandaan?

Wat is de Federal Reserve (VS) aan het doen?

Tagged with: , , , ,

Hoe lang kunnen we nog pinnen?

In vijf stappen: hoe de financiële crisis is begonnen, zich ontwikkelt en steeds dichterbij komt

Geld lenen voor een auto wordt duurder. De hypotheekrente stijgt. Onze pensioenpremies gaan volgend jaar misschien omhoog. De gevolgen van de internationale financiële crisis worden ook in Nederland steeds meer merkbaar. En dat terwijl het allemaal zo ver weg leek, met die te makkelijk verstrekte hypotheekjes in de Verenigde Staten. Hoe kon dit gebeuren en wat zijn de gevolgen? Een overzicht:

1. Eind 2006, begin 2007: aflossingsproblemen in de VS

Amerikaanse huizenbezitters komen in de problemen met de aflossing van hun hypotheken. Het gaat om mensen met weinig inkomen en weinig eigen kapitaal, die relatief dure hypotheken hebben afgesloten. Hypotheekaanbieders hebben hypotheken verstrekt met een addertje onder het gras: de eerste jaren betaalt men een lage rente, waardoor de maandelijkse lasten goed te dragen zijn. Daarna wordt de rente verhoogd en moet er ineens honderden dollars meer per maand worden betaald. Het aantal gemiste aflossingen loopt hierdoor op, de eerste mensen worden uit hun huizen gezet, hun woningen worden gedwongen verkocht.

Gevolgen voor Nederland:

Geen. Dankzij de lage rente die de banken vragen voor leningen, groeit de economie als kool. Bedrijven investeren veel en de werkgelegenheid groeit gestaag. De enige indicatie die (met terugwerkende kracht) duidt op mogelijk naderend onheil is dat de winstcijfers van bedrijven gigantisch zijn. Dat duidt meestal op scheefgroei of een naderend einde van de hoogconjunctuur, de periode waarin het goed gaat met de economie.

2. Voorjaar 2007: de hypotheekcrisis begint echt

Amerikaanse banken beginnen de gevolgen te merken van het toenemend aantal gemiste aflossingen. De verstrekte hypotheken, waarin de banken handelen, worden minder waard. Huizen die gedwongen worden verkocht leveren minder op dan de waarde waarvoor banken ze als onderpand op de balans hebben staan. De eerste kleine hypotheekbanken komen in de problemen.

Gevolgen voor Nederland:

Geld lenen wordt duurder. Eerst voor banken onderling, later ook voor bedrijven en consumenten. De zogenoemde spread (het verschil tussen de door de centrale bank vastgestelde rente en de daadwerkelijk betaalde rente die banken elkaar onderling berekenen) loopt op – een teken van toenemend wantrouwen tussen banken onderling. Dit blijft in eerste instantie zonder grote consequenties. Veel beleggers en analisten denken dat sprake is van een gezonde correctie op de jaren van extreem lage rentes en maken zich nog weinig zorgen. Slechts enkele analisten leggen het verband met de Amerikaanse huizencrisis. Maar ook zij zien dat niet echt als problematisch: alsof Nederland en Europa last zouden krijgen van een paar hypotheekverstrekkertjes in de VS die problemen hebben.

3. Zomer 2007 tot zomer 2008: het wordt een kredietcrisis

De banken die de hypotheken verstrekt hebben, hebben die leningen samengebundeld, opgeknipt en weer doorgeleend aan andere banken en financiële instellingen. Daardoor weet niemand meer precies wie de schade zal dragen van een niet afgeloste hypotheek. Gevolg is dat banken elkaar onderling gaan wantrouwen. Het risico stijgt dat een lening die een bank afsluit niet meer wordt afgelost. Steeds vaker blijkt dat degene aan wie de lening is verstrekt zwaar in de problemen is gekomen.

Omdat de markt voor interbancaire leningen opdroogt, wordt het steeds moeilijker de waarde vast te stellen van de pakketten aan hypotheekobligaties, de opgeknipte en weer doorgeleende hypotheken. Op basis van berekeningen beginnen banken de waarde van die pakketten op de balans te verminderen. De eerste miljardenafschrijvingen stapelen zich op, evenals de verliezen.

Zakenbank Bear Stearns komt in maart 2008 in de problemen omdat beleggers de bank niet meer vertrouwen. Om een faillissement te voorkomen helpt de Amerikaanse centrale bank JP Morgan Chase met de overname van Bear Stearns.

Gevolgen voor Nederland:

Afgelopen zomer breekt ineens paniek uit. Een paar beleggingsvehikels van banken (van de balans gehaalde pakketten met beleggingen) staan door de crisis op het punt van omvallen. Ze kunnen de hoge rente die ze de beleggers hebben beloofd niet langer uitbetalen. De Europese Centrale Bank in Frankfurt grijpt met honderden miljarden euro’s in om de boel te sussen. Het effect is tegenovergesteld: de angst slaat toe.

De kredietcrisis raakt de Europese en dus ook de Nederlandse economie. Allereerst daalt het consumenten- en het producentenvertrouwen. Dat betekent dat zowel consumenten als producenten minder geld gaan uitgeven.

Ten tweede zijn banken strenger geworden bij het verstrekken van kredieten. Niet alleen onderlinge leningen, maar ook leningen aan gewone burgers worden later gegeven en tegen strengere voorwaarden. Geld lenen wordt duurder en dat zet een rem op de groei van de economie.

Het klinkt misschien goed, maar ook de steeds hogere koers van de euro ten opzichte van de dollar is slecht nieuws voor de Nederlandse economie. Dat komt omdat de Amerikaanse centrale bank de rente fors verlaagde, terwijl de Europese Centrale Bank dat niet deed. Die duurdere euro is ongunstig voor bedrijven die spullen uit eurolanden willen exporteren: die spullen worden te duur voor mensen die met dollars willen betalen.

Ten vierde is de koers van de AEX-index fors omlaag gegaan. Daardoor hebben mensen met aandelen minder vermogen en minder vertrouwen.

En misschien wel het ergste: Nederlanders beginnen bang te worden. Door alle negatieve berichten over de Amerikaanse huizenmarkt kunnen Nederlandse huizenbezitters ook denken dat de huizenprijzen hier gaan kelderen. Dat wordt het ‘besmettingsgevaar’ genoemd.

4. Zomer 2008: Fannie en Freddie raken in de problemen

De aanhoudende problemen op de Amerikaanse huizenmarkt raken nu ook rechtstreeks de twee grootste hypotheekbedrijven in de Verenigde Staten, Fannie Mae en Freddie Mac. Samen garanderen zij bijna de helft van alle in de VS afgesloten hypotheken, met een waarde van 5.300 miljard dollar. De Amerikaanse overheid vreest dat met het omvallen van Freddie en Fannie de crisis oncontroleerbaar wordt, en besluit een reddingsplan op te zetten. Beide hypotheekgiganten worden onder overheidstoezicht geplaatst, de top van de bedrijven wordt vervangen en de staat stelt zich voor 200 miljard dollar garant.

Gevolgen voor Nederland:

Weinig – en dat stelt gerust. Dat Fannie en Freddie gered worden, verbaast eigenlijk niemand. De twee hypotheekgiganten voeren namelijk een publieke taak uit, waarvan de winsten in private handen verdwenen. Die weeffout kan nu hersteld worden en dat is een vertrouwenwekkend signaal. Zo bezien doet de redding van Fannie en Freddie het vertrouwen goed. Daarbij heeft zo ongeveer de

hele wereld belegd in obligaties van Fannie en Freddie, China voorop met 350 miljard dollar. Maar ook Nederland zit voor 23 miljard dollar aan de twee giganten vastgeklonken. Pensioenfonds ABP, De Nederlandsche Bank en bijvoorbeeld de beleggingsfondsen van Robeco zijn blij met het ingrijpen van de Amerikaanse overheid. Immers: die garandeert nu rechtstreeks de waarde van de beleggingen, waardoor die waarde niet naar beneden hoeft te worden bijgesteld (de zogenaamde afschrijvingen). Indirect profiteert ook de Nederlandse staat daarvan: de afdrachten van De Nederlandsche Bank aan de staat hoeven niet omlaag.

5. Deze week vallen zakenbanken als blaadjes van de bomen

Zakenbanken Merrill Lynch en Lehman Brothers komen in de problemen. Merrill ‘redt’ de situatie door zich te laten overnemen door een rijke bank die zoveel geld heeft dat deze garant kan staan voor Merrill: Bank of America. Voor Lehman Brothers zijn geen kopers te vinden. De bank vraagt uitstel van betaling aan.

Afgelopen maandag breekt wereldwijd paniek uit op de beurzen. De grootste verzekeraar ter wereld, American International Group (AIG), dreigt om te vallen en vraagt om 40 miljard dollar noodhulp van de autoriteiten, maar krijgt een dag later toestemming voor slechts de helft.

De problemen van AIG leiden op de financiële markten tot een schokreactie. Verzekeraars, die tot nu toe redelijk goed door de crisis heen leken te komen, blijken toch grotere problemen te hebben dan verwacht. Aandelen in verzekeraars kelderen met vele procenten per dag. De crisis dreigt nu ook over te slaan naar pensioenfondsen, die hun beleggingen in de verzekeraars in rap tempo zien verdampen. Daardoor kan de dekkingsgraad van de fondsen in gevaar komen. En als dat gebeurt is er nog maar één oplossing: de pensioenpremies omhoog.

Gevolgen voor Nederland:

In deze fase van de crisis is angst de allesoverheersende factor. Kijk maar naar de reacties op de beurzen. Sinds 11 september 2001 zijn die niet meer zo hard omlaag gegaan. Dat raakt beleggers, maar ook de echte economie (zie probleem 3.) Groot, maar voorlopig vooral bij de banken. Het uitwaaieren van de crisis naar andere delen van de financiële sector zal onvermijdelijk tot een herstructurering van het bankwezen leiden. De overheid, met name die in de Verenigde Staten, zal grenzen moeten trekken. Deze bank redden we wel (Bear Stearns in maart), deze bank niet (Lehman Brothers dit weekend). De hervorming van de financiële wereld zal ook zijn weerslag hebben op Nederlandse banken. De Londense econoom Willem Buiter schreef onlangs al dat hij verwacht dat we terug gaan naar traditioneel bankieren. Geen belachelijk ingewikkelde producten meer waarvan niemand de risico’s kan inschatten, maar gewoon spaargeld beheren en leningen aan bedrijven verstrekken die daarom vragen.

Door Egbert Kalse

bron: nrcnext.nl

Tagged with: , ,

Zeepbel in de prijzen van woningen en beleggingen

Prijzen van woningen bestaan in NL en de VS gemiddeld voor 30% uit lucht. In sommige gebieden is dit zelfs 50%. Hier wordt beknopt bekeken wat we tegen deze ontwikkeling hadden moeten doen. En waarom we tegen deze ontwikkeling niets hebben gedaan.

Ontwikkeling huizen prijzen
In de periode van 1990 tot en met 2007 zijn de prijzen van een gemiddelde koopwoning in Nederland ongeveer tweeënhalf maal zo duur geworden als dan wat ze in 1990 waren. Volgens officiële cijfers stegen de prijzen van goederen en diensten voor de consumenten met ca. 50%. De modale salarissen stegen in deze periode in nominale termen ook met ca. 50%. In reële termen heeft een modale werknemer in deze periode er (bijna) niets bij gekregen.

Ontwikkeling van de huizenprijzen, 1991-2006 (indexcijfers; 1991=100)

huizenprijzen

Publicatie: Amsterdam in cijfers 2007 | Bron: DBA

Berekening aandeel lucht
Een gemiddelde koopwoning kost in Nederland en Amsterdam nu ongeveer € 250.000,-. In heel Nederland zit in deze prijs gemiddeld ongeveer 30% lucht, in Amsterdam is dit 50%. Deze lucht bestaat uit geld die we voor grond betalen. Waar we verder geen reële levering van goederen of diensten voor terug krijgen. Landbouw- en bosgrond kost in Nederland incl. BTW ongeveer € 3,- per m2. Indien er een bestemmingsplan wijziging plaats vindt stijgt de prijs voor grond naar gemiddeld ca. € 300,- per m2 excl. BTW. Bij een globale rekenkundige controle zien we op basis van gegevens van het CBS etc. dat een gemiddelde woning in Nederland een oppervlakte van ongeveer 120 m2 heeft. Gemiddelde koopwoning in Amsterdam heeft een oppervlakte van ongeveer 80 m2. Via andere bonnen zien we wat het kost om een woning te bouwen. Dit is gemiddeld ongeveer € 500 per m3 resp. € 1.500 per m2. Werkelijke bouwkosten per woningen zijn afhankelijk van het afwerkingniveau, staat van onderhoud, veel of weinig energie besparende voorzieningen etc. In de boven genoemde prijs per m3 resp. m2 zit ook de kosten voor bouwrijp maken van grond, de kosten van wegen en riolering etc. naar de woning toe.

Reden voor het ontstaan en instandhouden van de “housing-bubble”
Er zijn een aantal reden voor het ontstaan en instandhouden van de zeepbel in de prijzen van woningen. Belangrijk punt hierbij is dat we allemaal graag aardig willen worden gevonden. En hierdoor graag meedoen met een vorm van massahysterie dat de bomen tot in de hemel groeien. Bijna niemand wil graag zien dat we eigenlijk bezig zijn met een variant op een piramidespel. Waarbij een bepaalde groep mensen alleen maar iets kan verdienen als een andere groep mensen verliezen. Op het moment dat de overheid serieus iets aan de waanzin van de “housing-bubble” wil gaan doen wordt pas goed zichtbaar dat veel mensen flink verlies leiden. Geen enkele politicus wil deze bittere pil voor zijn of haar rekening nemen. Kan dit ook bijna niet want men wordt bij de eerst volgende verkiezingen hier zwaar voor afgestraft. In plaats van beloond voor de goede daad die men op langere termijn gezien doet. Wat de politiek wel valt te verwijten is dat men niet van de ontwikkeling van eind jaren zeventig en begin jaren tachtig heeft geleerd en toen de prijzen weer op een normaal niveau warren teruggezakt de maatregelen heeft genomen dat de “housing-bubble” niet nog een keer zou ontstaan. Sterker nog in de jaren negentig is de regelgeving voor banken etc. verruimd. Als gevolg hiervan is een nieuwe prijsexplosie op de woning en aandelenmarkt ontstaan. Een aantal regeringsleiders van toen hebben nu leuk betaalde baantjes bij onder andere banken (hoe zou dit toch komen?).

Taxatierapport
Huidige kwaliteit van een gemiddelde taxatierapport om een hypotheek voor een woning te kunnen krijgen is slecht. Door de taxateur wordt aan de kopende partij gevraagd welk bedrag van de bank heeft u nodig / welk bedrag wil u dat ik als taxatiewaarde opschrijf. Als het door de koper genoemde bedrag niet te gek is (de taxateur niet te veel risico loopt), schrijft de taxateur dit bedrag gewoon op. In een taxatierapport moet duidelijk te zien zijn wat het zou kosten om de betreffende woning vandaag te (her)bouwen, wat de eventuele correcties hierop zijn in verband met de staat van onderhoud etc. Deze waarde zou het maximale bedrag moeten zijn waar mensen een hypotheek voor kunnen krijgen. De rest van het bedrag wat men voor aanschaf van een woning wil betalen bestaat uit lucht. De kosten van deze “overwaarde” zouden de mensen zelf uit eigen gespaarde middelen moeten betalen. Anders krijgen we inflatie etc.

Geldschepping en inflatie
Volgens huidige regelgeving mogen banken etc. hypotheken verstrekken tot 100% van de prijs die we voor woningen plus overdrachtsbelasting en transactiekosten betalen. Geldschepping voor onder andere de zeepbel in de prijzen van woningen zorgt voor inflatie. Reden hiervoor is dat geld in omloop wordt gebracht waar geen goederen en diensten tegenover staan. De huidige grondslag waarop banken geld voor het kopen van woningen mogen scheppen. Draagt er ook in sterke mate toe bij dat de prijzen van woningen voor een belangrijk deel uit lucht kunnen (blijven) bestaan.

Bij kredietverlening voor het kopen van aandelen, obligaties etc. zien we een vergelijkbaar probleem. De AEX koers van maart 2003 was 220 punten. In juli 2007 was dit opgelopen tot 550 punten. Deze enorme stijging van de koers houdt totaal geen verband met de ontwikkeling in de reële economie. Maar is in belangrijke mate een gevolg van het feit dat mensen op basis van koersstijging van beleggingen meer geld kunnen lenen om nog meer te beleggen. Hiermee zorgen we zelf voor een zeepbel. Nu is de AEX koers gezakt naar 400 punten. Indien we rekening houden met de reële onderliggende waarde is een koers van ca. 300 punten meer realistisch.

Koopsubsidie
Eerste gedachte die bij veel mensen op komt is dat we starters helpen als we hun een koop subsidie van bijvoorbeeld € 20.000,- geven. Het probleem is dat de prijzen van woningen binnen de kortste keren met ongeveer dit bedrag stijgen en we per saldo geen stap verder zijn. Beter is om een aantal maatregelen te nemen waardoor de prijzen van woningen dalen tot een normaal niveau.

Hypotheekkostenaftrek
Het materiele belang van de hypotheekkostenaftrek heeft in NL een omvang van € 11 miljard per jaar. Samen met € 2 miljard huursubsidie is dit net zo groot als de netto winst van banken, na betaling van vennootschapsbelasting. Deze winst maken particuliere banken met het verlenen van een dienst die in principe door de overheid of een nieuwe publieke organisatie gedaan zou moeten worden.

Volgens een persbericht van het CPB (september 2006) gaan de prijzen van woningen op korte termijn met 11% dalen als de hypotheekkostenaftrek wordt afgeschaft en het belastingvoordeel voor de overheid aan de burgers wordt teruggegeven. Na een paar jaar krimpt dit verschil tot 4%. Deze aanpassing is goed voor onze economie en werkgelegenheid. En ook voor starters op de woningmarkt. Voor mensen die al een woning hebben en naar een andere woning willen verhuizen maakt deze prijsdaling niet veel uit. Bij verkoop van de eigen woning krijgt men minder dan nu. Bij aanschaf van de andere woning hoeft men
minder dan nu te betalen.

De kosten van de huidige hypotheek- en huursubsidie worden betaald uit een boete / belasting op arbeid. Indien we naast de hypotheekkostenaftrek ook de huurwaarde forfait van € 2 miljard en nog ca. € 5 miljard aan overige aftrekposten afschaffen. Kan het tarief van de huidige tweede belastingschijf van afgerond 42% worden verlaagd naar ca. 20%. Met dit voorstel wordt het weer leuk om te werken en is het voor (bijna) niemand een probleem dat we de hypotheeksubsidie afschaffen.

Overdrachtsbelasting
Overdrachtsbelasting wordt nu betaald door de kopende partij. Op landelijk niveau brengt deze belasting jaarlijks ongeveer € 4 miljard op. Het zou eerlijker zijn als deze belasting wordt vervangen door een belasting op behaalde winst bij verkoop van woningen. Dan wordt degene die winst maakt en hiermee per definitie de ander benadeeld belast. De huidige overdrachtsbelasting vormt nu ook een flinke sta in de weg om dichter bij het werk te gaan wonen en de files te beperken.

Volume woningbouw
In Nederland moet ieder jaar ongeveer 100.000 nieuwe woningen gebouwd worden. Op dit moment worden er te weinig nieuwe woningen gebouwd. De te geringe nieuwbouw zorgt voor krapte op de woningmarkt en hiermee deels voor de te hoge prijzen die we nu voor woningen moeten betalen. De reden dat er te weinig nieuwe woningen worden gebouwd is niet dat er niet voldoende grond is. Maar dat huidige regelgeving er voor zorgt dat grondspeculanten, project-ontwikkelaars en gemeenten net zolang kunnen blijven touwtrekken dat zij ten kosten van de kopers van de woningen een maximale winst kunnen behalen. Door de overheid zijn genoeg maatregelen te verzinnen om te zorgen dat de hiervoor genoemde praktijk niet meer leuk is. En op korte termijn meer grond beschikbaar komt.

Onroerendgoedbelasting
Een mogelijkheid om speculatie met grond minder aantrekkelijk te maken is de kosten van de gemeente en provinciefonds (€ 16 miljard) te verschuiven naar de OZB. Door deze verschuiving kan bijvoorbeeld het toptarief van de BTW van 19% verlaagd worden naar 10%. BTW werkt als een verkapte vorm van boete / belasting op arbeid. Met deze verlaging van de BTW wordt zwartwerken en speculeren met grond etc. minder aantrekkelijk. Bij een woning van twee ton betekent deze verschuiving dat per jaar ca. € 2.000 meer OZB betaald moet worden. Deze belasting kan ook meer specifiek gericht worden op mensen die speculeren met grond.

Geschreven en ingestuurd door Hans van Steenbergen www.nieuweopenwereld.nl

Tagged with:

In 2009 gaat de Nederlandse huizenmarkt na 5 jaar financiële doping instorten

Men heeft het 5 jaar lang met kunst en vliegwerk kunnen uitstellen: het ineenstorten van de Nederlandse huizenmarkt.. (The collapse of the Dutch housing market)

In 2003 zag het er al naar uit dat er en flinke prijscorrectie zou plaatsvinden, maar die bleeft uit. Hoe kwam dat zo?

money suppy eurozone 1981 - 2006

 

Interest rates US/UK/Europe

In 2003 hebben de centrale banken een recessie weten te voorkomen door de rente extreem te verlagen. Bij een lage rente wordt er erg veel nieuw geld gecreëerd (geldgroei). Dit is tijdelijk erg leuk, geld lenen is goedkoop en mensen die een koophuis bezitten zien de waarde snel stijgen.

Willem Middelkoop vertelt de 2e kamer wat er mis is.

Geldgroei (M3) en inflatie (consumenten prijs index)

De grafiek hierboven geeft aan wat het probleem van een te hoge geldgroei is. Na verloop van tijd zal de inflatie sterk oplopen. Inflatie wordt dus veroorzaakt door falend beleid van centrale banken. De ECB heeft als hoofdtaak om de inflatie rond de 2% te houden en als de men verwacht dat de inflatie hoog blijft moet zij de refirente verhogen om de geldgroei in te dammen.

inflatie Nederland GB USA
De inflatie in de VS, UK en in Nederland (rode lijn)

Ontwikkeling 5-jaars hypotheekrente sinds 1975

De duidelijke relatie tussen de hypotheekrente en de inflatie

 

Rabobank betaalbaarheidindex augustus 2008

De betaalbaarheid is nu lager dan eind jaren ’70, toen daalden de huizenprijzen met 30%.

gemiddelde_koopsom_koophuis

In de jaren 2003, 2004 en 2005 hanteerden een aantal grootbanken een zeer ruim hypotheekverstrekkingbeleid. Hoewel klanten er vaak de voorkeur aan gaven de rente 10 jaar of langer vast te zetten, was de hoogst mogelijk lening mogelijk door te kiezen voor een rente-vast-periode van 6 jaar. Hierbij was een hypotheek tot wel 9 keer het inkomen mogelijk.

De rente-vast-periodes van deze subprime hypotheken (risicovolle leningen) lopen in de komende jaren af. Omdat de 6 jaars rente in de jaren 2003, 2004 en 2005 gemiddeld slechts 3,6% bedroeg worden gezinnen geconstateerd met een maandlastenverdubbeling, waardoor zijn nauwelijks besteedbaar inkomen overhouden. Het is hierdoor goed mogelijk dat de huizenprijzen vanaf volgend jaar snel zullen gaan dalen, waarschijnlijk tot onder het niveau van 2003.

Nout Wellink neemt het woord geldgroei niet graag in de mond

 

Geldgroei M3 (geld dat uit het niets isgecreëerd)

Het onderstaande is in
het verdrag van Maastricht hebben de Euro landen afgesproken:

  • er naar streven de geldgroei (M3 * ) niet boven de 4,5% te laten uitkomen.
  • een inflatie beneden de 2% voor de eurozone.

Beetje jammer dat men zich hier niet aan houdt.

* M staat voor money supply en de 3 voor het tellen van zowel chartaal geld (munten en biljetten), giraal geld en depositos.

inflatie eurozone

Tagged with: , ,

Was het slim om de regels voor een NHG Hypotheek toetsing te versoepelen?

NHG Logo

Tot 2003 gold bij NHG de regel dat het inkomen toereikend moest zijn om bij een rente van 6% de hypotheeklasten te kunnen betalen. Deze regel zorgde er voor dat gezinnen ook bij stijgende rente aan hun hypotheeklasten konden voldoen. In 2003 werd het voor het eerst mogelijk om te toetsen op werkelijke rente, waarbij de voorwaarde werd gesteld dat de rente langer dan 5 jaar moest worden vastgezet. Tot dat moment bestond alleen 5 en 10 jaars rentevastperiode. Banken creëerden daarop een 6 jaars rentevastperiode. (met veelal dezelfde rente als bij 5 jaar) Hierdoor werd het mogelijk om te toetsen tegen lage rente en het verstrekkingbeleid op te rekken.

Dit toetsingsbeleid heeft met name in grote aantallen plaatsgevonden bij niet NHG hypotheken. Vanaf eind 2003 wordt op grote schaal getoetst op werkelijke rente waarbij alleen gekeken wordt of mensen bij de huidige rentestand hun hypotheeklasten kunnen voldoen en wordt niet meer gecheckt wordt of mensen bij toekomstige rentestijgingen in de problemen komen. Bij de toetsing op werkelijke rente wordt de voorwaarde gesteld dat de rente minimaal voor 6 jaar moet worden vastgezet.

Tussentijds stijgende hypotheekrente wordt zo niet direct zichtbaar in de maandlasten. Het probleem vooruit geschoven wordt, waardoor pas na 6 jaar de klap komt. In 2009, 2010 en 2011 lopen deze rentes massaal af. De Nederlandse sub-prime problematiek wordt zo vertraagd zichtbaar, in tegenstelling tot de Verenigde Staten waar het direct zichtbaar werd, doordat veelal werd gewerkt met variabele rente. Inmiddels is de rente als gevolg van de inflatie flink opgelopen. Een verdubbeling van de 6 jaars rente tot 8% in 2009 en 2010 is een voor de handliggend scenario. (Alan Greenspan, voormalig FED voorzitter, spreekt over rente in “double digits”). De hypotheeklast wordt hierdoor meer dan verdubbeld. Het betreft met name gezinnen aan wie door de banken werd toegestaan dat zij in 2003, 2004 en 2005 tot 9 keer hun inkomen mochten lenen. Oplopende rente en een te ruim verstrekkingbeleid blijken een fatale combinatie.

Inmiddels zijn de voorwaarden aangepast, dit nadat men 4 jaar lang het nemen van te grote risico’s heeft uitgelokt:

Tot 1 april 2007:

Indien de hypotheekrente van de lening langer dan 5 jaar vaststaat, wordt voor de toetsing uitgegaan van de geoffreerde hypotheekrente.

Indien de (resterende) rentevastperiode 5 jaar of korter is, dient te worden getoetst op het op het moment van offreren geldende “dagtarief” of “venstertarief” van de desbetreffende instelling voor een overeenkomstige lening met een rentevastperiode van 5 jaar, met een minimum van 6,0%.

Vanaf 1 april 2007:

Indien de hypotheekrente van de lening 10 jaar of langer vaststaat, wordt voor de toetsing uitgegaan van de geoffreerde hypotheekrente.

Indien de (resterende) rentevastperiode korter dan 10 jaar is, dient te worden getoetst op de toetsrente van de Gedragscode Hypothecaire Financieringen.

Tagged with: , , , ,

TROS Radar: RVS ‘naait’ haar hypotheek klanten

Veel mensen met een hypotheek worden nu geconfronteerd met veel hogere maandlasten. Huizenbezitters waarvan de renteperiode van de hypotheek is afgelopen, zien dat hun nieuwe rente veel en veel hoger ligt. Met als gevolg dat er tot twee keer zoveel moet worden betaald voor de hypotheek. En, wat blijkt, veel mensen die willen overstappen, naar een andere bank waarbij de rente lager is, KUNNEN niet overstappen, omdat ze bij een nieuwe bank niet meer worden geaccepteerd.

Pierrot Bastiaanse heeft voor zijn huis 5 jaar geleden een hypotheek afgesloten. Nu met de hogere hypotheekrente is het nog maar de vraag of hij in zijn huis kan blijven wonen. Hiermee is hij een van de zestig duizend mensen die door de gestegen hypotheekrente flink in de financiële problemen kan komen. Uit onderzoek gedaan door de Nationale Hypotheek Pas blijkt dat de komende jaren deze 60 duizend mensen hun hypotheeklasten niet meer kunnen betalen.

Voor Bastiaanse wordt het allemaal duidelijker sinds hij de nieuwe rente van zijn hypotheekverstrekker RVS binnen heeft gekregen. Was het vijf jaar geleden nog 3,7%, nu doet RVS het niet voor minder dan voor 6,4%

Hij laat het er niet bij zitten. Bastiaanse: ”Ik ben gaan vergelijken op internet. RVS brengt hypotheken onder bij NN en ING en op internet worden rentes van 5,3% genoemd. Extreem lager dus dan mijn aanbieding. Ik ben meteen naar De Hypotheker gegaan, maar omdat ik zelfstandig ondernemer ben werd me verteld dat ik onmogelijk bij een andere aanbieder terecht kan.”

bron: Tros Radar

Tagged with: , , ,

Aantal te koop staande woningen in 1 jaar tijd met 27% gestegen

Het aantal woningen dat op Funda.nl wordt aangeboden is in één jaar tijd met 27% gestegen. Een jaar geleden stonden er nog maar 128000 huizen te koop, nu staan er al 163000 koopwoningen vermeld.

Op 7 september 2007 is Funda begonnen met het tonen van alle te koop staande huizen. Nu is het dus voor het eerst mogelijk om een reël beeld te geven van de sterke groei van het aantal te koop staande huizen.

funda

Dit terwijl de structurele krapte, de hypotheekrenteaftrek, de tweeverdienersregeling, de goede werkgelegenheid en de gedragscode hypotheken er volgens “de kenners” voor zorgen dat er in Nederland nooit problemen op de huizenmarkt zullen ontstaan.

Toch wel vreemd dat in een land waar alles zo goed geregeld is het aantal te koop staande huizen zo snel oploopt, of toch niet?

In Nederland hebben ongeveer 3,3 miljoen huishoudens een hypotheek. Zo’n 80 procent van alle afgesloten hypotheken is een ‘tophypotheek’ en rond de 45 procent bestaat uit aflossingsvrije hypotheken, waarbij de schuld aan het einde van de looptijd nog net zo hoog is als aan het begin.

1,3 miljoen huishoudens krijgen binnen drie jaar te maken met een aflopende rentevaste periode. Hiervan hebben ruim een miljoen huishoudens een tophypotheek en enkele honderdduizenden gevallen is dit ook nog eens een volledig aflossingsvrije hypotheek. Als de rente nog een procent stijgt verdubbelen voor velen de maandlasten.

De banken scherpen hun voorwaarden steeds verder aan, de verkopende partijen willen niet met hun prijs zakken, aspirant kopers weten dat de boel op instorten staat en de rente loopt steeds verder op. Ik vind het niet vreemd dat het aantal te koop staande huizen snel stijgt, en jij?

Tagged with: , ,

Risico’s aflossingsvrije tophypotheek zijn enorm groot

hypotheek slaven van de bankGestegen huizenprijzen, een vriendelijk fiscaal regime voor woningbezitters en te soepele voorwaarden bij banken hebben er de afgelopen jaren toe geleid dat Nederlanders zich steeds dieper in de hypotheekschulden steken. Met name jonge huizenbezitters zijn erg kwetsbaar.

De totale hypotheekschuld van Nederlandse huishoudens is in het afgelopen decennium meer dan verdrievoudigd. Door deze sterke groei kwam de omvang van de hypotheekschuld eind 2006 zelfs hoger uit dan het niveau van het bruto binnenlands product. De waarde van de uitstaande hypothecaire leningen is opgelopen van circa 160 miljard euro in 1996 tot ongeveer 540 miljard euro in 2006. In 1996 bedroeg de hypothecaire schuld nog slechts de helft van het bbp. Het tempo van de toename van de hypotheekschuld als percentage van het bbp is vooral in de afgelopen jaren sterk gestegen. De stap van een hypotheekschuld van 60 procent van het bbp naar 80 procent nam tussen 1998 en 2003 vijf jaar in beslag; de stap van 80 procent naar 100 procent bbp werd vervolgens in twee jaar gezet. Inmiddels is dit al 120% van het BBP. Hiermee hebben Nederlandse huishoudens de hoogste schulden ter wereld.

Door de grote toename van de totale uitstaande hypotheekschuld is ook de gemiddelde schuld van een huishouden met een hypothecaire lening sterk gestegen. Momenteel wonen bijna 3,8 miljoen Nederlandse huishoudens in een koophuis. Hiervan heeft 86 procent een of meer hypothecaire leningen, wat betekent dat bijna 3,3 miljoen Nederlandse huishoudens een hypothecaire schuld hebben. Het gemiddelde hypotheekbedrag per huishouden met een hypothecaire lening kwam daarmee eind 2006 op ongeveer 165 duizend euro. De gemiddelde schuld per hypotheekdragend huishouden is hiermee bijna twee keer zo hoog als in 1999, toen het gemiddelde uitstaande hypotheekbedrag 85 duizend euro bedroeg. Uit onderzoek van het ministerie van VROM is gebleken dat het middensegment van de woningmarkt in 1998 bestond uit huizen met een prijs tussen 113 duizend en 170 duizend euro. Dit betekent dat 30 procent van de koopwoningen goedkoper was dan 113 duizend euro en 30 procent duurder was dan 170 duizend euro. In 2006 was het middensegment opgeschoven naar de prijsklasse tussen 200 duizend en 330 duizend euro.

Volgens de DNB Household Survey krijgt 42% van de huishoudens binnen drie jaar te maken met een aflopende rentevaste periode. Nu de rente stijgt en de banken hun voorwaarden aanscherpen is de bom onder de huizenmarkt gelegd. Zo’n 80 procent van alle afgesloten hypotheken is een ‘tophypotheek’, waarbij het geleende bedrag hoger is dan de aankoopprijs van de woning. Rond de 45 procent bestaat zelfs uit aflossingsvrije hypotheken, waarbij de schuld aan het einde van de looptijd nog net zo hoog is als aan het begin. Zij gaan ervan uit dat de waarde van het huis minimaal gelijk blijft en in het beste geval stijgt, zodat bij verkoop in elk geval de hypotheek afbetaald kan worden. Wanneer zij hun huis echter tegen een lagere prijs moeten verkopen, door onvoorziene omstandigheden of omdat de huizenprijzen zijn gedaald, blijven zij met een restschuld zitten. In het slechtste geval kom je nooit meer van zo’n schuld af..

Tagged with: , , ,

There’s No Housing Bubble

U heeft het de Nederlandse belanghebbende vast wel horen zeggen: er is geen huizenzeepbel!!!

Mensen zoals Ger Hukker (NVM), Bert Heemskerk (Rabobank), Peter-Paul Wekking (ING) en vele andere belanghebbende zeggen dat er niets aan de hand is terwijl andere deskundige zelfs verwachten dat het hier nog wel eens erger kan worden dan in de VS.

Heeft u zich wel een afgevraagd hoe de Amerikaanse “experts” enkele jaren geleden over hun huizenmarkt praatte? Op een Amerikaanse website vond ik een mooi overzicht:

1. Alan Reynolds, Cato Institute:

“No Housing Bubble Trouble,”Washington Times (January 8, 2005): “In short, we are asked to worry about something that has never happened for reasons still to be coherently explained. ‘Housing bubble’ worrywarts have long been hopelessly confused. It would have been financially foolhardy to listen to them in 2002. It still is.”

“Recession Fairy Tales,” Townhall (October 5, 2006): “When it comes to homes . . . many people have spent the last four years fretting that the ‘housing bubble’ might end. That is, they worried that overpriced homes might become more affordable. This is not quite as nonsensical as worrying the price of oil might fall too much, but it’s close.”

2. Kevin Hassett, American Enterprise Institute:

New York Times (July 25, 2004): “Another bubble-skeptic is Kevin Hassett, director of economic policy studies at the American Enterprise Institute and co-author of the fabled ‘Dow 36,000,’ which was published in 1999 when the Dow Jones index was around 11,000. Mr. Hassett says there is an ideological component to the belief in bubbles. Liberals, who tend to believe that government must step in to protect people from market imperfections, will likely see more of them. Conservatives, who like their markets unfettered, will see less.

“Mr. Hassett of the conservative American Enterprise Institute thinks housing prices will be pretty much O.K. He acknowledges there might be some bubble dynamics at play in some regions. But he argues that for the most part people are paying more for homes because their incomes are higher and interest rates are lower, reducing the cost to own a home.

“Mr. Hassett expects that rising interest rates would raise this cost and home prices would then decline proportionately. But he sees no reason to expect a catastrophic decline. ‘I don’t think a catastrophe is very likely,’ he says.

3. James K. Glassman, American Enterprise Institute:

“Housing Bubble?,” Capitalism Magazine (May 24, 2005): “[W]hile such signs of speculation are troubling, there is little solid evidence that a real estate bubble is puffing up.

“Even in places where prices are soaring, worries of a bubble could be overblown because higher prices appear grounded in good old fundamentals.”

4. Jude Wanniski, journalist/hack:

“There is No Housing Bubble!!,” The Conservative Voice (August 13, 2005).

5. Jerry Bowyer, author of The Bush Boom:

“Hate to Burst Your (Housing) Bubble: But there isn’t one,” National Review (July 5, 2006).

6. Nicolas P. Restinas, director, Harvard Joint Center for Housing Studies:

“More Than a Bubble Keeps Housing Prices Sky-High,” LA Times (May 20, 2004).

7. Jim Cramer, host of CNBC’s “Mad Money”:

“House Beautiful,” New York Magazine (December 8, 2003): “Housing bubble? What housing bubble? The signs are in place for a further run-up in real estate. Breathe easy, mortgage holders. There’s still no place like home.”

8. Neil Barsky, Alson Capital Partners, LLC:

“What Housing Bubble?,” Wall Street Journal (July 28, 2005): “There is no housing bubble in this country. Our strong housing market is a function of myriad factors with real economic underpinnings: low interest rates, local job growth, the emotional attachment one has for one’s home, one’s view of one’s future earning- power, and parental contributions, all have done their part to contribute to rising home prices.

“What we do have is a serious housing shortage and housing affordability crisis.”

9. Chris Mayer, professor of real estate, Columbia Business School, and Todd Sinai, professor of real estate, Wharton:

“Bubble Trouble? Not Likely,” Wall Street Journal (September 19, 2005): “For the past several years, Chicken Littles have squawked that the sky — or the ceiling — is about to fall on the housing market. And it’s tempting to believe them.

“Yet basic economic logic suggests that this apparent evidence of a bubble is anything but. Even in the highest-price cities, housing is, at most, slightly more expensive than average.”

10. Jonathan McCarthy, senior economist, New York Fed, and Richard W. Peach, vice president, New York Fed:

“Are Home Prices the Next Bubble?,” FRBNY Economic Policy Review (December 2004): “Home prices have been rising strongly since the mid-1990s, prompting concerns that a bubble exists in this asset class and that home prices are vulnerable to a collapse that could harm the U.S. economy.

“A close
analysis of the U.S. housing market in recent years, however, finds little basis for such concerns. The marked upturn in home prices is largely attributable to strong market fundamentals: Home prices have essentially moved in line with increases in family income and declines in nominal mortgage interest rates.”

11. David Malpass, chief economist, Bear Stearns:

“So This is a Weak Economy?,” Wall Street Journal (June 28, 2005): “[T]he litany against the U.S. economy is so ingrained and familiar that few disputed this spring’s ‘slowdown.’ When strong data on income, employment, consumption and profits showed 3.5% first-quarter GDP growth and a continuation into the second quarter, the headlines shifted to other attacks — adjustable-rate mortgages, a housing ‘bubble,’ the distribution of income — rather than revising the slowdown story.”

12. Steve Forbes, CEO, Forbes, Inc.:

Global Leaders Speakers Series (November 10, 2005):”[Forbes] maintained that there was no ‘housing bubble’ in the U.S. but there was an “oil bubble” driven by speculators.”

13. Brian S. Wesbury, chief investment strategist, Claymore Advisors:

“Mr. Greenspan’s Cappuccino,” Wall Street Journal (May 31, 2005): “These nattering nabobs expect a housing collapse to take down the U.S. economy. But excessive pessimism is unwarranted: Fears of a housing bubble are overblown.”

14. Noel Sheppard, economist, Business & Media Institute:

“Media Myths: The Housing Bubble is Bursting,”Business & Media Institute (Nov. 30, 2005): “The increase in real estate values the past five years has not resembled the rapid rise typically seen in a bubble.”

15. Carl Steidtmann, chief economist, Deloitte Research:

“The Housing Bubble Myth,” Economist’s Corner (July 2005): “When you strip away all of the white noise around a housing bubble, what you find is a robust market for housing that is undergoing several profound changes all of which manifest themselves in higher home price indexes, none of which adds up to a housing price bubble.”

16. John K. McIlwain, senior resident fellow for housing, Urban Land Institute:

“No Housing Bubble to Pop,” Washington Post (March 2, 2005): “[T]he housing markets will cool as interest rates rise and as affordability declines, but they won’t crash. Most markets will flatten for a while or increase at lower, more historical, rates. A few may decline for a year or two. But we won’t have a crash.”

17. Margaret Hwang Smith, professor of economics, Pomona College, and Gary Smith, professor of economics, Pomona College:

“Bubble, Bubble, Where’s the Housing Bubble?,”Brookings Papers on Economic Activity (2006): “Our evidence indicates that, even though prices have risen rapidly and some buyers have unrealistic expectations of continuing price increases, the bubble is not, in fact, a bubble in most of these areas in that, under a variety of plausible assumptions, buying a house at current market prices still appears to be an attractive long-term investment.”

18. Charles Himmelberg, economist, New York Fed:

“Assessing High House Prices: Bubbles, Fundamentals, and Misperceptions,” Federal Reserve Bank of New York Staff Reports (September 2005): “As of the end of 2004, our analysis reveals little evidence of a housing bubble. In high appreciation markets like San Francisco, Boston, and New York, current housing prices are not cheap, but our calculations do not reveal large price increases in excess of fundamentals.”

19. Jim Jubak, investing columnist, MSN Money:

Why There is No Housing Bubble,” MSN Money (June 10, 2005): “Housing bubble? What housing bubble? With the 10-year U.S. Treasury bond yielding below 4% and 30-year mortgages available at 5.1%, there isnt a housing bubble.”

20. James F. Smith, director, Center for Business Forecasting:

“There is No Housing Bubble in the USA: Housing Activity Will Remain At High Levels in 2005 and Beyond,” Business Economics (April 2005): “There is no evidence of a housing ‘bubble’ in the United States and housing demand should stay strong for years to come.”

21. Kathryn Jean Lopez, editor, National Review Online:

“Don’t be Myth-Understood,” National Review (December 21, 2005): “[T]he so-called housing bubble has yet to pop, and likely won’t as long as home ownership remains a tax-advantaged event. Even the New York Times — no parrot of White House talking points — has had to admit that the economy is ‘booming.'”

22. Samuel Lieber, president, Alpine Woods Capital Investors:

“Housing Bubble? The Market Won’t Pop, Experts Predict,” Wall Street Journal (April 12, 2006): “We don’t see a bubble. Historically, home prices just don’t go down nationwide unless we are in a significant recession. The last time home prices fell nationwide was in 1990. It’s employment that really counts. The underlying fundamentals of real estate are still very positive. Job creation and household formation drive housing.”

23. Mark Vitner, senior economist, Wachovia:

“There is No Housing Bubble, Says Senior Economist,” The Virginia-Pilot (January 19, 2006): “‘Everybody is looking for evidence of a housing bubble,’ [Vitner] said. ‘There is not a housing bubble. The supply had not kept up with demand.'”

24. George Karvel, professor of real estate, St. Thomas University:

“Housing bubble?,” Minneapolis Star Tribune, October 4, 2005 (via LEXIS): “‘There’s no housing bubble,’ said George Karvel, a professor of real estate at the
University of St. Thomas. ‘This is a media-induced frenzy. If I wanted to say there is a housing bubble, I’d have Time and Money magazine camped on my door. They’ve called, and I’ve told them there’s no bubble. Panic sells.”

“There is absolutely nothing in any market in the country to indicate there’d be any kind of collapse in housing prices,’ he said.”

Het lijkt mij verstandig om zelf na te denken en de “praatjes” van de belanghebbende niet voor zoete koek aan te nemen, dat zou u wel eens een hoop ellende kunnen besparen!

Tagged with: , ,
Top